Przemyskie Słowa Niepodległości

Centrum Kulturalne w Przemyślu zrealizowało projekt "Przemyskie Słowa Niepodległości", który został  dofinansowany ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego "Niepodległa".

Przemyskie Słowa Niepodległości to inicjatywa Centrum Kulturalnego w Przemyślu, która była skierowana do  młodzieży i dorosłych. Jej celem było zachęcenie mieszkańców Przemyśla do celebrowania święta odzyskania niepodległości trochę w niestandardowy, bardziej twórczy sposób.  

By osiągnąć zamierzony cel zaproszono ponad 40 osobową grupę uczestników, którzy podczas organizowanych przez CK warsztatów, w artystycznym przedstawieniu tematu sięgneli po literaturę i jej gatunki: komiks, reportaż i poezję. Efektem ich pracy jest publikacja, która trafi w ręce wielu osób spełniając role edukacyjne i wzmacniając poczucie przywiązania do miejsca pochodzenia i codziennego życia. Publikacja jest do pobrania na dole strony.

 

 

Zanim jednak publikacja powstała przeprowadziliśmy szereg wspólnych działań. Zawiązały się grupy projektowe: komiksowa, reportażowa (młodzież), poetycka i prozatorska (dorośli, seniorzy), które wzięły udział w szeregu prelekcji, warsztatów oraz wspólnych kreatywnych spotkań. Wszystkich uczestników, jak również zainteresowanych mieszkańców Przemyśla zaprosiliśmy na wstępie do udziału w otwartej prelekcji historycznej Listopad wolności. Przemyśl 1918, wygłoszonej przez przemyskiego historyka, znawcę regionu dr. Lucjana Faca. Prelekcja stanowiła podłoże merytoryczne do dalszej pracy. Później nastąpiła dwumiesięczna praca w grupach, której efekty – oryginalne komiksy, pełne emocji wiersze, opowiadania z Przemyślem i patriotyzmem w tle oraz reportaże – dzieło ciężkiej detektywistycznej pracy pokazują szerokiemu gronu osób jak Przemyślanie własnymi słowami opowiadają o tym, czym jest dla nich niepodległość, patriotyzm i ukochana Mała Ojczyzna.

W programie finałowej imprezy znalazła się prezentacja wybranych utworów grup: poetyckiej i reportażowej, promocja publikacji  podsumowującej projekt,  występ artystyczny dzieci ze Studia AGA z CK w Przemyślu. B

 

Poniżej pełna chronologiczna relacja z naszych działań.

 

 ***

Za nami pierwsze spotkanie, w którym udział wzięli nie tylko uczestnicy warsztatów, ale też licznie przybyli zainteresowani historią mieszkańcy. 19 września podczas otwartej prelekcji zatytułowanej  "Listopad wolności. Przemyśl 1918" dr Lucjan Fac, znany w Przemyślu pasjonat historii miasta i regionu, podzielił się swoją ogromną wiedzą nt.  walk o wolność Przemyśla, jakie rozgrywały się w dniach 11 i 12 listopada 1918 r., przedstawiając przy tym w sposób niezwykle interesujący wiele ciekawych epizodów z tego okresu. Swój wykład uzupełnił archiwalnymi zdjęciami.

 Prelekcja dr. Lucjana Faca, fot. Łukasz Kisielica

Zobacz fotorelację z prelekcji

 

  ***

Kolejnym wydarzeniem skierowanym nie tylko do grup warsztatowych, ale do wszystkich zainteresowanych historią,  był wykład językoznawcy, prof. dr. hab. Kazimierza Ożoga, zatytułowany "Między odrzuceniem a wywyższeniem - język polski w Galicji w latach 1772-1918", który odbył się w dniu 25 września w Klubie "Piwnice" CK. Jest on wykładowcą Uniwersytetu Rzeszowskiego, autorem licznych książek i artykułów naukowych oraz znanym w Polsce popularyzatorem wiedzy o kulturze. Była to piękna lekcja polskiego, opowiedziana z niezwykłą lekkością i wspaniałą polszczyzną. Pan profesor w swoim wystąpieniu opowiedział o fundamentalnej roli Galicji w ocaleniu języka polskiego, co było ważnym elementem warunkującym odzyskanie przez Polskę Niepodległości. Przywołał przy tym wiele przykładów jak ważną rolę język polski odegrał w zachowaniu tożsamości narodowej.

zobacz fotorelację

 

 

 ***

W czwartek 20 września warsztaty komiksowe rozpoczęły cykl zajęć organizowanych w ramach projektu PRZEMYSKIE SŁOWA NIEPODLEGŁOŚCI.  Warsztaty poprowadził Tomasz Król, absolwent Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego, który jest  autorem gotowego do druku albumu komiksowego o jeńcach przemyskiego Fortu XIII.

Było trochę o teorii i historii komiksu, o  jego kompozycji,  tworzeniu proporcji postaci, nadawaniu cech charakterystycznych i wyrażania emocji rysunkowych bohaterów za pomocą tzw. dymków. Później były już samodzielne próby pod okiem  pana Tomasza i Rafała Kureczki – plastyka CK.

Jak przebiegały zajęcia zobaczcie na naszej fotogalerii TUTAJ

 

 ***

28 września grupa przemyskich poetów spotkała się na warsztatach z Agnieszką Lis, pisarką i dziennikarką, która wprowadziła ich w tajniki kreatywnego pisania.

 

***

1 października rozpoczęły się zajęcia reporterskie. Warsztaty prowadzi je dr Andrzej Juszczyk, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego na Wydziale Polonistyki, Wydziale Filologicznym i Wydziale Zarządzania. 

Warsztaty mają formę praktyczno-teoretyczną i dotyczyć będą różnych zagadnień związanych z pracą reporterską - doborem tematu, sposobem jego przedstawienia, językiem, zaangażowaniem, wskazówkami jak skutecznie pozyskiwać rozmówców. Na zakończenie uczestnicy przygotują własne reportaże, związane z tematyką niepodległościową.

Jak przebiegały zajęcia zobaczcie na naszej fotogalerii  TUTAJ

 

 ***

5 października w Klubie "Piwnice" CK uczestniczki warsztatów poetyckich tworzyły kolaże literackie. Powstało wiele ciekawych prac, które zostaną zamieszczone w tomiku poetyckim, który wraz z pracami pozostałych grup ukaże się już w listopadzie br.

 Zobaczcie zdjęcia z warsztatów TUTAJ

 

 ***

Warsztaty z Filipem Springerem, jednym z najbardziej utalentowanych i utytułowanych reporterów swojego pokolenia, w dniu 17 października zakończyły cykl spotkań w ramach realizowanego projektu.

Filip Springer fotograf i reporter (nazywający siebie reporterem architektury) jest  autorem książek m.in. "Wanna z kolumnadą", "13 pięter", "Miasto archipelag" ,"Miedzianka. Historia znikania”, która znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike oraz finale Nagrody Literackiej Gdynia i finale Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Była także nominowana do Nagrody za Książkę Historyczną Roku, Środkowoeuropejskiej Nagrody Literackiej Angelus i Nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Prasy.

Mistrz reportażu podzielił się wiedzą o trudnej sztuce pisania reportaży, a ciekawe ćwiczenia wprowadziły młodzież w jej techniczne tajniki. Zwrócił uwagę na najczęściej popełniane błędy, jak należy przygotować się do opracowywania interesującego nas tematu oraz w jaki sposób spośród nagromadzonych faktów napisać  historię, która zainteresuje czytelników. Na zakończenie omówił także z uczestnikami pomysły na przygotowywaną publikację na zakończenie projektu.

Zdjęcia z warsztatów TUTAJ

 

 ***

W piątek 16 listopada nastąpił uroczysty finał projektu Przemyskie Słowa Niepodległości, który był dofinansowany ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021 w ramach Programu Dotacyjnego "Niepodległa".

Relacja oraz zdjęcia z finału TUTAJ

 

 

***

SZCZEGÓŁOWY HARMONOGRAM PROWADZONYCH DZIAŁAŃ

Prelekcje otwarte:

- 19 września 2018 r., godz. 17:00 – Prelekcja historyczna –  dr. Lucjana Faca  „Listopad wolności. Przemyśl 2018”

 -25 września 2018 r., godz. 17:00 – „Między odrzuceniem a wywyższeniem - język polski w Galicji w latach 1772-1918" prelekcja prof. Kazimierza Ożoga

 

Grupa komiksowa- poprowadzi Tomasz Król     

20 września, 28 września i 4 października 2018 r.,  godz. 9:00-12:00   

 

Grupa poetycka                                                                                                                                                                                 

- 28 września 2018 r., godz. 17:00 – warsztaty poprowadzi Agnieszka Lis   

- 5 października 2018 r.,  godz. 17:00  –  Warsztaty kolażu literackiego – prowadzą pracownicy CK

 

Warsztaty reporterskie

1 października,  5 października,  8 października,  12 października 2018 r., godz. 9:00-11:00 – poprowadzi dr Andrzej Juszczyk

17 października 2018 r. , godz. 10:00– poprowadzi Filip Springer

 

18.09-30.10– Dodatkowe spotkania  wszystkich grup roboczych w miarę potrzeb - opieka pracownicy CK

 

Finał

16 listopada 2018 r.,  godz. 18:00 – Finał Projektu

 

 ***

WIĘCEJ INFORMACJI O PROJEKCIE

Celem projektu jest zwiększenie zaangażowania mieszkańców Przemyśla w celebrowanie święta odzyskania przez Polskę niepodległości w niestandardowy, twórczo włączający ich sposób, który zwiększy refleksyjność w tym zakresie, a także będzie mieć charakter edukacyjny. Zwróci uwagę na historię Polski w kontekście ogólnopolskim i odnosić się będzie do uniwersalnych wartości będących częścią polskiej tradycji. Niezmiernie ważny będzie też historyczny kontekst lokalny i to on głównie będzie stanowić kanwę pracy uczestników. Uczestnicy zadania będą mieć możliwość twórczej ekspresji literackiej i plastycznej bazując na historii Przemyśla i okolic, którą będą mogli dogłębnie poznać dzięki uczestnictwu w prelekcji historycznej. Celem zadania jest ponadto stworzenie dla przemyskiej społeczności alternatywnej możliwości włączenia się w obchody świętowania odzyskania niepodległości, innej niż oficjalny, tradycyjny program rokrocznie organizowany w mieście. Realizując zadanie chcemy pokazać, że obchody tej rocznicy to nie tylko podniosłe, oficjalne wydarzenia i uroczystości, ale także powód do radosnego świętowania połączonego z wspólną, twórczą, artystyczną i edukacyjną pracą integrującą społeczność miasta.

Wynikiem realizacji projektu ma być również uczczenie przez uczestników i ukazanie w atrakcyjny sposób historii swojej małej ojczyzny - Przemyśla, co stanie się dzięki wydanej publikacji, która trafi w ręce wielu osób spełniając role edukacyjne i wzmacniając poczucie przywiązania do miejsca pochodzenia i codziennego życia. Po zakończeniu szeregu warsztatów i prelekcji uczestnicy będą pracować nad wspólną publikacją, która składać się będzie z części komiksowej stworzonej przez młodzież. Komiks opowiadać będzie o historii wybranych przemyskich bohaterów, miejsc, czy wydarzeń, części reportażowej również dotyczącej zagadnień wybranych przez uczestników i wzbogaconej ich autorskimi fotografiami, części poetyckiej z wierszami zawierającymi refleksje poetów nad wartościami związanymi z polską tradycją, historią i patriotyzmem na poziomie lokalnym i ogólnopolskim. Poezję ubogacą kolaże literackie stworzone przez uczestników. Powstała w ramach projektu publikacja będzie w pełni autorską pracą grup projektowych, jednak powstałe komiksy, reportaże i wiersze nawiązywać będą ściśle do faktów związanych z odzyskaniem niepodległości na poziomie lokalnym, które są bardzo złożone i istotne.

W przypadku Przemyśla wydarzenia listopadowe związane były z lwowskimi, potwierdzając odwieczny związek pomiędzy tymi miastami. Pomimo, iż kończyła się wojna, sytuacja pomiędzy ludnością polską i ukraińską zamieszkującą Przemyśl była niestabilna. Walki o odzyskanie miasta trwały od 4 listopada. W samych walk 1918 r., jedną z najistotniejszych ról pełniła młodzież - "Orlęta Przemyskie" - młodzi obrońcy miasta, którzy zginęli w walkach o Przemyśl w latach 1918 -1921. To Orlęta są najbardziej znanym symbolem Przemyśla w kontekście odzyskania niepodległości. Młodzi chłopcy służyli cennymi wskazówkami oficerom i żołnierzom z oddziałów krakowskich nieznających terenu podczas walk w wąskich uliczkach starego miasta. Oczekujemy, że właśnie m.in. nad ich losami pochylą się uczestnicy projektu. W projekcie chcemy zwrócić również uwagę na fakt, że walkach o Przemyśl zaangażowanych w różny sposób było wiele osób, które w późniejszych latach przeszły do historii Polski: Henryk Dobrzański, Władysław Sikorski, Julian Stachiewicz, czy Michał Karaszewicz-Tokarzewski. Ważną rolę w walkach odegrało też samo usytuowanie miasta, które na pół dzieli rzeka San, w związku z czym mosty na rzece stanowiły często strategiczny punkt prowadzonych walk.

Przedstawione fakty są jedynie namiastką zdarzeń w historii miasta, które stanowić będą podstawę działań projektowych. Realizacja zadania niewątpliwie przyczyni się do ubogacenia obchodów Święta Niepodległości w Przemyślu, proponując uczestnikom szereg wydarzeń dotychczas nieorganizowanych w mieście.

 

Projekt jest dofinansowany ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021
w ramach Programu Dotacyjnego "Niepodległa"